Choroby cieląt to przede wszystkim biegunki oraz zapalenia płuc. Sprawdź, jak powinna wyglądać prawidłowa profilaktyka: właściwe podanie siary, odpowiednie żywienie, optymalne warunki utrzymania oraz dobrze zaplanowany program zdrowotny.

Zdrowy odchów cieląt to fundament opłacalnej produkcji mleka i wołowiny. Wysoka zachorowalność w pierwszych tygodniach życia oznacza nie tylko koszty leczenia, ale też gorsze przyrosty i niższą przyszłą wydajność krów. Najczęstsze choroby cieląt to przede wszystkim biegunki, zapalenie płuc oraz zakażenia pępka i stawów.

Dobra profilaktyka cieląt – od siary, przez żywienie, po warunki utrzymania i współpracę z lekarzem weterynarii – pozwala ograniczyć straty i poprawić wyniki całego stada.

Najczęstsze choroby cieląt w okresie odchowu

  1. Biegunki cieląt – przyczyny i objawy

Biegunka u cieląt to najczęstsza choroba w pierwszych dniach i tygodniach życia.  Biegunka może mieć podłoże:

  • infekcyjne – bakterie (np. E. coli, Salmonella), wirusy (rota-, koronawirusy), pierwotniaki (kokcydia, Cryptosporidium),
  • żywieniowe – błędy w pojenia siarą i mlekiem, zbyt szybka zmiana paszy, zła jakość preparatu mlekozastępczego, zbyt zimny lub zbyt gorący płyn,
  • środowiskowe – brud, wilgoć, przeciągi, zbyt duże zagęszczenie cieląt.

Objawy biegunki cieląt:

  • wodnisty lub papkowaty kał o zmienionej barwie i nieprzyjemnym zapachu,
  • apatia, osowiałość, mniejsze pobieranie mleka i paszy,
  • zapadnięte gałki oczne, suchy pysk – wyraźne objawy odwodnienia,
  • wychłodzenie lub gorączka, w zależności od przyczyny.

Nieleczona biegunka cieląt bardzo szybko prowadzi do odwodnienia, kwasicy i padnięć. Każdą silniejszą biegunkę należy traktować poważnie i jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii!

  1. Zapalenie płuc u cieląt – objawy i konsekwencje

Drugą najczęstszą grupą problemów są choroby układu oddechowego, przede wszystkim zapalenie płuc u cieląt. Najczęściej pojawia się między 2. a 5. tygodniem życia, ale może dotyczyć także starszych sztuk, szczególnie przy złych warunkach w budynku.

Objawy zapalenia płuc u cieląt:

  • kaszel (suchy lub wilgotny), często nasilający się po wysiłku lub po pojeniach,
  • przyspieszony, utrudniony oddech, czasem słyszalne “świsty”,
  • wypływ z nosa – początkowo wodnisty, z czasem mętny lub ropny,
  • gorączka, osowiałość, spadek apetytu,
  • zaleganie, słabe przyrosty masy ciała.

Zapalenie płuc u cieląt wpływa nie tylko na aktualny stan zdrowia, ale również na przyszłą wydajność krów mlecznych – sztuki, które ciężko chorowały w młodości, często dają mniej mleka i krócej pozostają w stadzie. Jeśli zauważysz niepokojące objawy- zwróć się do weterynarza po pomoc.

Możesz zapobiegać zapaleniom płuc poprzez odpowiednie warunki bytowanie cieląt.

Mówimy „tak” dla:

  • suchej, grubej ściółki – cielę nie może leżeć na mokrym podłożu,
  • regularnemu usuwaniu odchodów i częstej wymianie ściółki,
  • dezynfekcji boksów, budek i sprzętu między kolejnymi cielętami,
  • oddzielaniu cieląt chorych od zdrowych (kwarantanna),
  • dobrej wentylacji bez przeciągów
  • odpowiedniej temperaturze
  • unikaniu zbyt dużego zagęszczenia

  1. Zakażenia pępka i stawów u cieląt

Przy nieodpowiedniej higienie porodu i pierwszych dni życia łatwo o zakażenia pępka, które mogą rozsiewać się po organizmie i powodować zapalenia stawów (tzw. “joint ill”).

Objawy zakażenia pępka u cieląt:

  • powiększony, obrzęknięty, bolesny pępek, niekiedy z wysiękiem,
  • podwyższona temperatura ciała,
  • niechęć do ruchu, kulawizny, bolesne stawy.

Takie cielę cierpi, gorzej pobiera paszę, słabiej rośnie i wymaga długotrwałego leczenia. Dlatego profilaktyka chorób cieląt w tym obszarze zaczyna się od porodu i higieny pępka.

Jeśli zauważysz niepokojące objawy, koniecznie skontaktuj się z weterynarzem!

Profilaktyka cieląt – odporność od pierwszego dnia

Rola siary w profilaktyce chorób cieląt

Najskuteczniejszym “lekarstwem” jest profilaktyka, a fundamentem zdrowia w pierwszych tygodniach życia jest siara. Jej ilość, jakość i czas podania decydują o odporności cielęcia.

Poznaj zasadę 3 x Q (z ang. quick, quantity, quality):

  1. Szybko (quick) – pierwsze podanie siary w ciągu 2 godzin po porodzie.
    2. Dużo (quantity) – w pierwszej dobie cielę powinno otrzymać ok. 10% masy ciała w siarze (np. 4 litry dla cielęcia 40 kg), podzielone na kilka dawek.
    3. Jakość (quality) – wysoka zawartość przeciwciał IgG, siara od zdrowej krowy, najlepiej sprawdzona kolostrometrem lub refraktometrem.

Zapamiętaj:

  • siara powinna być czysta mikrobiologicznie – higieniczne dojenie, czyste naczynia, szybkie schłodzenie lub zamrożenie
  • warto tworzyć “bank siary” – zamrażać dobrą jakościowo siarę od zdrowych krów.

Prawidłowa siaroterapia cieląt to najlepsza ochrona przed biegunkami cieląt i zapaleniem płuc w pierwszych tygodniach życia.

Żywienie cieląt a biegunki i choroby przewodu pokarmowego

Po okresie siarowym kluczowe jest stabilne żywienie cieląt mlekiem lub preparatem mlekozastępczym oraz stopniowe wprowadzanie paszy stałej.

Najważniejsze zasady:

  • stosuj sprawdzony preparat mlekozastępczy dopasowany do wieku cieląt,
  • utrzymuj stałą temperaturę płynu (ok. 38–40°C) – zbyt zimne lub zbyt gorące mleko zwiększa ryzyko biegunek,
  • karm o stałych porach, unikaj dużych wahań objętości mleka,
  • dbaj o higienę smoczków, wiader i butelek – systematyczne mycie i dezynfekcja.

Wprowadzanie paszy stałej u cieląt

Od pierwszych dni życia należy zapewnić cielętom stały dostęp do świeżej wody oraz wysokiej jakości paszy starterowej. W żywieniu trzeba unikać nagłych zmian – każdą modyfikację, taką jak wymiana preparatu mlekozastępczego czy zwiększenie ilości paszy stałej, należy wprowadzać stopniowo. Warto również zwrócić uwagę na strukturę podawanej paszy, ponieważ zbyt drobno zmielona może sprzyjać zaburzeniom trawienia.

Dobrze zbilansowana pasza oraz ostrożne przejście z żywienia mlekiem na pasze stałe znacząco ograniczają choroby przewodu pokarmowego cieląt.

Podsumowując jak ograniczyć choroby cieląt w stadzie?

Choroby cieląt, takie jak biegunki, zapalenie płuc u cieląt czy zakażenia pępka i stawów, są jednym z głównych źródeł strat w odchowie młodego bydła. Kluczem do sukcesu jest kompleksowa profilaktyka cieląt:

  • właściwa siara,
  • prawidłowe żywienie,
  • higiena i dobre warunki utrzymania,
  • bioasekuracja oraz przemyślany program zdrowotny tworzony z lekarzem weterynarii.

Im mniej chorób w okresie odchowu, tym lepsze przyrosty, wyższa przyszła wydajność i dłuższe użytkowanie krów w stadzie.