Udostępnij
Tylko zdrowe i prawidłowo odchowane cielęta mogą w przyszłości osiągać wysokie wyniki produkcyjne. Niestety w wielu gospodarstwach, pomimo optymalizacji warunków utrzymania i żywienia, wskaźnik ich zachorowalności i śmiertelności w pierwszych tygodniach życia przekracza nawet 50%. Często szukając przyczyn tego stanu, zapominamy, że kluczowe znaczenie posiada odpowiednia podaż siary.
Siara jest pierwszą wydzieliną gruczołu mlekowego krów po porodzie, która charakteryzuje się gęstą konsystencją i żółtawym zabarwieniem. W przeciwieństwie do mleka zawiera więcej składników odżywczych (białko, tłuszcz, witaminy, minerały), co pozwala na zaspokojenie potrzeb pokarmowych cieląt w pierwszych dniach życia.
Niestety w wielu gospodarstwach, pomimo optymalizacji warunków utrzymania i żywienia, wskaźnik ich zachorowalności i śmiertelności w pierwszych tygodniach życia przekracza nawet 50%. Fot. Adobe Stock
Znaczenie siary w odchowie cieląt
Zdaniem wielu specjalistów, spośród wszystkich „komponentów” siary, najważniejszą funkcję pełnią immunoglobuliny. Pod względem strukturalnym, zaliczane są do białek o wysokiej masie cząsteczkowej, które wykazują zdolność do łączenia się z antygenami. Dzięki temu stanowią pierwszą linię obrony osesków przed patogenami. Dlaczego to jest tak ważne? Wielokrotnie wykazano, że z powodu wielowarstwowej budowy łożyska u bydła, przeciwciała nie mogą przenikać z krwiobiegu matki do krwiobiegu cielęcia. W konsekwencji oseski przychodzą na świat z praktycznie „zerowym” poziomem odporności, co wiąże się z ryzykiem występowania groźnych chorób, a nawet upadków. Jedynym i możliwym rozwiązaniem tego problemu jest podanie pierwszej porcji siary.
Czas pierwszego pojenia cieląt siarą
Należy jednak pamiętać, że fundamentalne znaczenie ma czas pojenia. Bezpośrednio po urodzeniu, komórki nabłonka jelit u cieląt odznaczają się niskim stopniem dojrzałości, co stwarza możliwość przechodzenia całych cząsteczek immunoglobulin przez ścianę przewodu pokarmowego. Po upływie 24 godzin aktywność enzymów trawiennych stopniowo wzrasta, hamując tym samym przyswajanie przeciwciał. Dlatego, aby doszło do prawidłowego przeniesienia odporności, cielęta powinny otrzymać siarę w 2. i przynajmniej w 12. godzinie po urodzeniu. Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem jest jej jakość.
Cechy dobrej siary dla cieląt
Oprócz cech organoleptycznych (konsystencja – gęsta, barwa – żółta), siara dobrej jakości powinna zawierać w jednym litrze co najmniej 50 gramów immunoglobulin. W warunkach oborowych taką analizę można przeprowadzić za pomocą refraktometru optycznego lub cyfrowego. Wysoka cena urządzeń powoduje jednak, że większą popularnością cieszy się pomiar gęstości przy wykorzystaniu siaromierza. Zgodnie z wytycznymi, ciężar właściwy siary powinien być wyższy niż 1,046 g/ml. Nie bez znaczenia pozostaje ilość skarmianej siary. Według niektórych specjalistów z zakresu żywienia zwierząt każde cielę powinno otrzymać około 4. jej litrów zaraz po urodzeniu. Pamiętajmy jednak, że rekomendowana ilość dwukrotnie przekracza fizjologiczną pojemność trawieńca (max. 2 litry). Skutkami takiego postępowania zatem może być rozciągnięcie ścian żołądka, występowanie biegunki, a w efekcie mniejsza absorpcja immunoglobulin.
Według niektórych specjalistów z zakresu żywienia zwierząt każde cielę powinno otrzymać około 4. jej litrów zaraz po urodzeniu. Pamiętajmy jednak, że rekomendowana ilość dwukrotnie przekracza fizjologiczną pojemność trawieńca (max. 2 litry).
Siara to nie tylko immunoglobuliny
Przez wiele lat, główną uwagę w składzie siary koncentrowano na immunoglobulinach. Warto pamiętać, że zawiera ona także inne związki bioaktywne, które warunkują odporność, a tym samym wzrost i rozwój młodego organizmu. Do najważniejszych zaliczamy: insulinopodobne czynniki wzrostu (I i II), transformujący czynnik wzrostu β-2, epidermalny czynnik wzrostu, hormon wzrostu, interleukinę 1-β, laktoferynę oraz lizozym. Rezultaty wielu badań dowiodły, że wysokie stężenie tych substancji w siarze nie jest przypadkowe. Ich podaż w pierwszych godzinach życia cieląt wspomaga transport białek w osoczu, stymuluje proces namnażania się komórek tkanki łącznej oraz pobudza wzrost limfocytów i monocytów. Co ważne, biorą one również udział w różnicowaniu się komórek nabłonka jelita cienkiego, co jest równoznaczne z przygotowaniem ich do pełnienia funkcji wchłaniania. Ponadto, w siarze obecny jest inhibitor trypsyny. Jego obecność hamuje wydzielanie trypsyny, a więc enzymu odpowiedzialnego za trawienie białek. Dzięki temu, immunoglobuliny w nienaruszonym stanie mogą być przyswajane przez jelita cieląt na drodze pinocytozy.
Josera Brillant to wysokiej jakości preparat z dużą ilością odtłuszczonego mleka w proszku. Fot. Josera
Żywienie cieląt siarą – i co dalej?
Zgodnie z definicją, wydzielina gruczołu mlekowego krów jest siarą do 5.–6. dnia po porodzie. Po tym czasie składem podstawowym przypomina już mleko. Z uwagi jednak na fakt, że w gospodarstwach mleczarskich cała jego ilość kierowana jest do sprzedaży, w żywieniu cieląt po okresie siarowym stosowane są preparaty mlekozastępcze. Obecnie na rynku istnieje wiele produktów, jednak przed zakupem hodowca musi zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Generalnie, preparaty przeznaczone dla cieląt do 3. tygodnia życia powinny charakteryzować się wysoką strawnością i przyswajalnością składników pokarmowych, a to jest możliwe tylko dzięki obecności komponentów pochodzenia zwierzęcego. Zgodnie z tym, źródłem białka (21–26%) powinno być odtłuszczone mleko w proszku oraz serwatka, natomiast źródłem tłuszczu (około 18%) łój i smalec. Co ważne, udział włókna nie powinien przekraczać 1,6%, a popiołu 8%. Takim produktem jest JOSERA Brillant. Wysoka jakość jego składu wpływa nie tylko na rozwój układu immunologicznego, ale także pokarmowego. To z kolei pozwala na optymalizację przyrostów dobowych masy ciała u cieląt, a tym samym na poprawę efektywności ich odchowu.
Dobra rada!
Aby poprawić wyniki odchowu cieląt, stosuj w ich żywieniu siarę, a następnie preparat mlekozastępczy tylko najwyższej jakości. Przez cały okres wzrostu i rozwoju cieląt, optymalizuj warunki mikroklimatyczne i dbaj o czystość pomieszczeń, w których są one utrzymywane.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat żywienia cieląt? Skontaktuj się z naszym zespołem doświadczonych żywieniowców Josera poprzez serwis żywieniowy. Czekamy na Twoje pytania!
