W nowoczesnych systemach chowu bydła optymalizacja diety, w szczególności na wczesnym etapie życia cieląt, ma pierwszorzędne znaczenie dla ich dalszego wzrostu i rozwoju. Wiąże się to ze specyficzną budową i funkcjami przewodu pokarmowego cieląt.

Odpowiedni rozwój przedżołądków u cieląt jest kluczowy

Trawieniec stanowi 60% pojemności żołądka młodego cielęcia. W przeciwieństwie do dorosłej krowy, gdzie trawieniec stanowi tylko 8% pojemności jej żołądka. Po urodzeniu czepiec i żwacz stanowią 30% pojemności żołądka, a księgi około 10%. W wieku 4 tygodni czepiec i żwacz stanowią około 58% żołądka, księgi pozostają niezmienione na poziomie 12%, a pojemność trawieńca spada do około 30%.

Przedżołądki, a przede wszystkim żwacz, decydują o tym ile składników pokarmowych pochodzących z pasz stałych zostanie pobranych przez cielę. Z drugiej strony, to właśnie pasze stałe determinują rozwój żołądka, ze względu na zawartość sporej ilości skrobi i włókna surowego. Pasze stałe można podawać już praktycznie od pierwszych dni życia młodego zwierzęcia. Odpowiednia ich jakość i struktura dobrana przez hodowcę już w trakcie pojenia paszą płynną może zapewnić szybki i prawidłowy rozwój przedżołądków.

Całe ziarno zbóż w żywieniu cieląt stymuluje rozwój przedżołądków?

Z biegiem lat poglądy odnośnie żywienia młodych cieląt znacząco uległy zmianie. Wynika to z tego, że zaczęto porównywać rozwój żwacza przy różnych sposobach karmienia. Tak ustalono, że u 6-tygodniowego cielęcia karmionego wyłącznie preparatem mlekozastępczym, rozwój żwacza był dużo gorszy, niż u cieląt karmionych umiarkowanymi ilościami zboża do woli od 3 dnia życia. Takie cielę wykazuje znacznie większy rozwój brodawek oraz znacznie grubszą, ciemniejszą i bardziej unaczynioną ścianę żwacza. Wynika to z powodu powstawania procesów fermentacyjnych, w których powstaje kwas masłowy rozwijający kosmki jelita i kwas propionowy, wytwarzający na powierzchni żwacza brodawki żwaczowe, które zwiększają powierzchnię wchłaniania składników pokarmowych. To z kolei wpływa na szybszy rozwój organizmu.

U 6-tygodniowego cielęcia karmionego wyłącznie preparatem mlekozastępczym, rozwój żwacza był dużo gorszy, niż u cieląt karmionych umiarkowanymi ilościami zboża do woli od 3 dnia życia. Fot. Josera

Siano w żywieniu cieląt

Kiedyś podstawą żywienia młodych cieląt, oprócz mleka, było siano. Jednak porównano również wpływ takiej diety i pomimo spożywania umiarkowanych ilości siana, brodawki się nie rozwijają, a ściana żwacza jest dość cienka. Dzieje się tak, ponieważ końcowe produkty trawienia siana zawierają więcej kwasu octowego, którego ściany żwacza nie wykorzystują do wzrostu i rozwoju brodawek. Cielęta mające dostęp do dużej ilości paszy objętościowej będą miały znaczny wzrost wielkości żwacza. Wynika to jednak głównie z rozciągania, a nie rzeczywistego wzrostu tkanki żwacza. Takie zwierzę wejdzie też szybciej w krycie, ciążę i laktację. Dodatkowo będzie cieszyć się lepszym zdrowiem.

Dobra rada!

Podsumowując, jeśli zależy nam na szybko i zdrowo rozwijających się cielętach z dobrze funkcjonującym żwaczem, powinniśmy wprowadzić pełne ziarno zbóż do diety młodych zwierząt. Zapewni to w przyszłości wysokie wyniki produkcyjne i korzystną ekonomikę stada.

Źródła

  • Jones C.M., Heinrichs J. (2017). Feeding the Newborn Dairy Calf. Penn State College of Agricultural Sciences research and extension programs, ART-4670.
  • Strusińska D., Minakowski D., Bomba G., Otrocka-Domagała I., Wiśniewska M., Tywończuk J. (2009) Effect of whole cereal grains contained in the ration on calf performance and selected morphometric parameters of the rumen and small intestine. Czech Journal of Animal Science, 54, (12): 540–551.
  • Bach A., Giménez A., Juaristi L., Ahedo J. (2007): Effects of physical form of a starter for dairy replacement calves on feed intake and performance. Journal of Dairy Science, 90, 3028–3033.