Magdalena Nowoczyńska
Udostępnij
W wysokowydajnych stadach krów mlecznych dość dobrze identyfikowaną chorobą jest kwasica, powodowana zbyt dużym udziałem szybko fermentujących cukrów, na przykład skrobi lub nieprawidłową strukturą fizyczną dawki pokarmowej. Rzadko kiedy omawiane jest zjawisko zasadowicy żwacza.
Zasadowica ma miejsce, gdy pH treści żwacza wzrasta powyżej 7,0 (optymalna wartość pH wynosi 6,2–6,8).
Co powoduje zasadowicę żwacza?
Główną przyczyną jest nadmiar szybko rozkładanego białka w żwaczu wraz z niedostateczną ilością energii otrzymanej ze żwaczowej fermentacji cukrów. Dochodzi wówczas do wzrostu koncentracji amoniaku i podwyższenia pH treści żwacza. Amoniak, który produkowany jest w nadmiarze, przedostaje się przez ściany żwacza do krwiobiegu, a następnie trafia do wątroby. W wątrobie jest przekształcany w mocznik. Jeżeli możliwości detoksykacyjne wątroby okażą się niewystarczające, może dojść do zatrucia organizmu.
Zasadowicę żwacza powoduje również nieumiejętne wykorzystanie syntetycznych związków białkowych (przedawkowanie mocznika paszowego) czy też niezbilansowanie dawek pokarmowych.
„Właściwa synchronizacja dostępności fermentowanych w przedżołądkach węglowodanów i degradowanego białka jest bardzo ważnym wyróżnikiem właściwego układania dawek pokarmowych dla bydła”
Żywienie krów paszami dobrej jakości to jeden z elementów profilaktyki zasadowicy żwacza. Fot. Josera
Zasadowica żwacza a jakość pasz
Wprowadzenie do dawki pasz nadgniłych, źle zakonserwowanych oraz monotonna dieta oparta na samej kiszonce z lucerny może wprowadzać krowę w stan subklinicznej zasadowicy.
Nie przesadzaj z nawożeniem!
Przenawożenie azotem lub gnojowicą zielonek może powodować zatrucia u zwierząt. Szczególnie subkliniczna zasadowica żwacza jest bardzo szkodliwa dla krów w okresie zasuszenia. Dzieje się tak, ponieważ dochodzi do obniżenia zdolności organizmu do mobilizacji podstawowych makropierwiastków. Krowy w tym stanie są narażone na hypokalcemię, hypofosfatemię i hypomagnezemię, co prowadzić może do porażenia poporodowego.
Właściwa synchronizacja dostępności fermentowanych w przedżołądkach węglowodanów i degradowanego białka jest bardzo ważnym wyróżnikiem właściwego układania dawek pokarmowych dla bydła
Jakie są objawy zasadowicy żwacza?
Zasadowica prowadzi do uszkodzenia wątroby, w szczególnych przypadkach nawet do śmierci zwierzęcia. Wcześniej jednak dochodzi do zaburzenia równowagi populacji drobnoustrojów bytujących w żwaczu. Alkalizacja warunków środowiskowych w żwaczu wspiera namnażanie bakterii gnilnych, produkujących toksyny zabijające inne bakterie i uszkadzające komórki ścian całego przewodu pokarmowego. Powoduje to niestrawność, atonię żwacza, wzdęcia, biegunkę (ciemny, rzadki kał). Przy ciężkiej postaci zasadowicy żwacza krowy przestają jeść, a więc i nie przeżuwają. Spada mleczność. Ponadto zwierzęta są osowiałe, oddychają nieregularnie, mają niemiarowe tętno.
Zasadowica żwacza wpływa negatywnie na wskaźniki rozrodu!
Wysoka zawartość białka ogólnego w dawce pokarmowej krów prowadzi do wzrostu poziomu mocznika w surowicy oraz innych płynach i układach organizmu, a także w drogach rodnych. Mocznik znacznie zmniejsza przeżywalność plemników in vitro oraz działa szkodliwie na embrion zarówno in vivo, jak i in vitro. U krów w laktacji zauważa się spadek liczby pęcherzyków jajnikowych, jak też zmniejszenie wielkości pęcherzyka dominującego. Zmiana pH macicy może być przyczyną niskiego efektu pierwszego unasienniania krów żywionych dawką z nadmiarem białka. Ponadto wpływa na wydłużenie okresu międzyciążowego i zmniejszenie wskaźnika ciąży o 20%. Zwiększa się predyspozycja do zatrzymania łożyska, zalegania poporodowego oraz mastits.
Jak zapobiegać zasadowicy żwacza?
Warto zwrócić uwagę na kilka czynników, które powinny być przestrzegane w każdym z gospodarstw i są to:
- prawidłowo zbilansowana dawka pokarmowa pod względem energetycznym i białkowym;
- monitorowanie zawartości mocznika w mleku i krwi;
- monitorowanie pH treści żwacza krów;
- ostrożne stosowanie w żywieniu bydła syntetycznych dodatków białkowych;
- nieskarmianie pasz podejrzanej jakości;
- stosowanie dodatków witamin, drożdży w dziennej dawce pokarmowej;
- stopniowe wprowadzanie zmian w dawce pokarmowej;
- umiejętne nawożenie zielonek azotem i gnojowicą
Ochrona i wsparcie mikroflory żwacza
Żywe kultury drożdży jako jeden z trzech składników produktu Dairy Pilot pobudzają rozwój bakterii w żwaczu. Poprawiają strawność włókna, dzięki czemu zachowana jest homeostaza żwacza. Pakiet FlavoVital oraz witaminy z grupy B, będące składnikiem Dairy Pilot, zapobiegają powstawaniu stanów zapalnych, wzmacniają siły obronne organizmu. Produkt sprawdza się w profilaktyce zasadowicy, kwasicy, a także w krytycznych okresach gdzie pobranie suchej masy jest niskie. Stosując Dairy Pilot dbamy o zdrowie krów na każdym etapie laktacji.
Chcesz dowiedzieć się więcej o optymalnym żywieniu krów mlecznych? Czekamy na Twoje pytania!
Magdalena Nowoczyńska, Doradca Żywieniowy Josera
