Świnie i stres cieplny – wysoka temperatura nie musi być straszna

Gatunki zwierząt hodowlanych różnią się miedzy sobą również pod kątem tolerancji na wysoką temperaturę otoczenia. Jak świnie znoszą upały?

Choć mamy chwilowy spokój od saharyjskich temperatur, to prognozy zapowiadają jeszcze niejeden upalny dzień. Stres cieplny pojawia się, gdy zwierzę jest przez dłuższy odcinek czasu narażone na działanie wysokiej temperatury. Organizm zaczyna reagować na dyskomfort termiczny i sygnalizować szeregiem symptomów.        Nie można tego bagatelizować, bo skutki stresu cieplnego mogą spowodować uszczerbek na zdrowiu świni, obniżenie wyników produkcji, a nawet doprowadzić do przypadków śmiertelnych.

Stres cieplny pojawia się, gdy zwierzę jest przez dłuższy odcinek czasu narażone na działanie wysokiej temperatury. Organizm zaczyna reagować na dyskomfort termiczny i sygnalizować szeregiem symptomów.

Stres cieplny u świń

Jednym z objawów stresu cieplnego jest zmniejszenie pobrania paszy. Fot. Fotolia

Trzoda chlewna jest szczególnie podatna na pojawienie się stresu cieplnego. Dłużej utrzymująca się wysoka temperatura zewnętrzna prowadzi do zaburzeń w procesie termoregulacji. Dzieję się tak, ponieważ organizm zwierzęcia chce dostosować się do nowych warunków otoczenia, które odbiegają od strefy obojętności termicznej. Optimum termiczne dla dojrzałych świń to przedział pomiędzy 18°C a 25°C, także w okresie wiosenno-letnim mogą być narażone na dyskomfort termiczny. Przez zwiększony przepływ krwi przez skórę uruchamiają się procesy zwiększania utraty ciepła z organizmu poprzez parowanie. Świnie mają mało gruczołów potowych i dużo tkanki tłuszczowej, co utrudnia termoregulację przez skórę przy podwyższonej temperaturze otoczenia. Przy stresie cieplnym dochodzi do zachwiania reakcji metabolicznych. Finalnie u zwierząt można zaobserwować wiele objawów przegrzania. Świnie ze stresem cieplnym pobierają mniej paszy. Zwiększa się u nich częstotliwość oddechu, ponieważ oddawanie ciepła odbywa się częściowo przez drogi oddechowe. Obserwuje się też częstsze oddawanie moczu, co łączy się z traceniem elektrolitów z organizmu oraz ze zwiększoną produkcją gnojowicy. Widoczne są też zmiany w ich zachowaniu. Świnie znajdujące się w dyskomforcie spowodowanym wysoką temperaturą częściej przybierają pozycję leżącą, aby zwiększyć proces oddawania ciepła do środowiska, na drodze kondukcji. Dlatego w tym przypadku lepszym rozwiązaniem jest chłodniejsze podłoże, jak ruszty i beton, niż ściółka.

Skutki stresu cieplnego świń

Świnie dotknięte stresem cieplnym mają zwiększone ciśnienie krwi, hiperglikemię i zaburzenie gospodarski wodno-elektrolitowej. Zmniejszenie pobrania paszy, które towarzyszy stresowi cieplnemu, ogranicza przyrosty dobowe i kondycję zwierząt, czyli pogarsza efektywność produkcji. Zwierzęta są bardziej narażone na niepożądane zachowania  ̶  są bardziej agresywne, a nawet wzrasta u nich ryzyko kanibalizmu. Działa również niekorzystnie na wyniki hodowli, m.in. opóźnia występowanie rui, wpływa na pojawianie się cichych rui, powoduje zamieranie zarodków u loch oraz pogarsza jakość nasienia knurów oraz ich libido.

Jak chronić trzodę chlewną przed przegrzaniem?

Kliknij i zobacz kartę edukacyjną!

Ograniczanie występowania stresu cieplnego u świń jest jednym ze środków do zapewnienia optymalnego dobrostanu stada. Przede wszystkim trzeba zadbać o warunki termiczno-wilgotnościowe. Na pogodę nie mamy wpływu, ale możemy zminimalizować odczuwanie wysokiej temperatury przez świnie. Ważna jest odpowiednia wilgotność powietrza w pomieszczeniach dla zwierząt, która powinna wynosić 65-75%. Zwilżanie powierzchni skóry zwierząt lub stosowanie zraszaczy oraz systemów chłodzenia powietrza jest sposobem, by poprawić komfort świń przebywających w wysokiej temperaturze. Trzeba też zwracać uwagę na obsadę zwierząt – zbyt duża ilość świń w budynkach utrudnia oddawanie ciepła i potęguje dyskomfort termiczny.

Żywienie w obliczu stresu cieplnego u świń

Poza zapewnieniem optymalnych warunków związanych z pomieszczeniami dla trzody chlewnej, podstawą jest zadbanie o właściwe żywienie. Nieoceniony jest stały dostęp do świeżej wody. Ponadto radzi się, by w obliczu ryzyka stresu cieplnego stosować poniższe wskazówki:

• W okresie upalnych dni zmniejszyć ilość włókna w dawce, ponieważ rozkład tego składnika zwiększa wydzielanie przez organizm ciepła.
• Dokładnie bilansować białko – ograniczenie białka niestrawnego i zwiększenie aminokwasów syntetycznych dla idealnie zbilansowanego białka. Zmniejsza to fermentację aminokwasów w jelicie grubym, która łączy się ze zwiększoną produkcją ciepła.
• Ze względu na spadek pobrania paszy należy zwiększyć koncentracji energii.
• Dawka powinna być podzielona na kilka odpasów, by unikać psucia się niedojadów.
• Dobrą praktyką jest przesunięcie pory zadawania paszy na godziny, w których jest niższa temperatura otoczenia. Paszę można zwilżyć wodą.
• Obniżyć temperaturę wody w poidłach o przynajmniej kilka stopni mniej, niż temperatura otoczenia.
• Paszę w formie sypkiej zastąpić paszą granulowaną.

Specjalistyczna mieszanka uzupełniająca SauenPilot. Fot. Josera

Rola mieszanek uzupełniających

Należy również pamiętać o dodatkach paszowych zwiększających pobranie paszy. Mieszanka SauenPilot jest dedykowana dla loch prośnych i karmiących. Obok wielu prozdrowotnych funkcji SauenPilot, wymienić można wpływ na zwiększenie pobrania paszy przez lochy. Dzięki temu ryzyko spadku mleczności w okresie upalnych dni jest zmniejszone. Ponadto, stosowanie mieszanki usprawnia rozród – skuteczność pokrycia w pierwszej rui po odsadzeniu jest większa. Świnie w stresie cieplnym są bardziej narażone na działanie mikotoksyn. Mieszanka Sauen Pilot, nie tylko wspomaga funkcje obronne organizmu, ale także skutecznie wiąże mikotoksyny z paszy. W tuczu możemy zadbać o wysokie przyrosty stosując m.in. mieszankę Josamin-Protectin®. Układ sercowo-naczyniowy świń w czasie upału jest szczególnie obciążony. Josamin-Protectin® wspomaga układ krwionośny i czynność naczyń krwionośnych usprawniając transport tlenu do tkanek, a także naturalnie stymuluje układ odpornościowy. Jednym słowem, mieszanka Josamin-Protectin® zapewnia wysokie przyrosty dobowe oraz mięsność tuszy niezależenie od warunków atmosferycznych.