Pasze dla krów pochodzące z przemysłu rolno-spożywczego Część I

Każdy z nas wykorzystuje takie pasze w żywieniu stada. Czy są wartościowe? Zobaczmy przegląd popularnych pasz dla krów z produktów ubocznych pochodzących z niektórych sektorów przemysłu.

Przemysł spożywczy z dnia na dzień rośnie w siłę, co jest odpowiedzią na wciąż rosnącą populację na świecie. Poza produktem finalnym powstają pozostałości. Od dawien dawna były wykorzystywane w sektorze produkcji zwierzęcej i nie da się ukryć, że jest to korzystne dla środowiska. Czy również dla naszych krów i dla gospodarstwa?

Popularne i cenione pasze dla krów pochodzące z przemysłu rolno-spożywczego

Chyba nie ma sektora, z którego produktów ubocznych nie można wykorzystać w żywieniu zwierząt. Do najbardziej popularnych należą:

• produkty uboczne z przemysłu cukrowniczego;
• produkty uboczne z przemysłu olejarskiego;
• produkty uboczne z przemysłu browarniczego i gorzelnianego;
• produkty uboczne z przemysłu młynarskiego i inne.

Dodatkowo, z powodzeniem wykorzystywane są produkty uboczne z produkcji biopaliw, takie jak DDGS.

Wysłodki buraczane to pasza, która powstaje po kampanii cukrowniczej. Fot. Pixabay

Wysłodki buraczane

Ta sezonowa pasza powstaje po kampanii cukrowniczej w przerobie buraka cukrowego. Wysłodki pozostają po tzw. wysłodzeniu buraka. Znane są pod postacią świeżą, prasowaną lub suszoną. Pierwsza forma zawiera największą koncentrację wody (ok. 90%), dlatego ma najkrótszą przydatność do skarmiania i od razu powinna być przygotowana do zakiszenia. Głównym składnikiem wysłodków jest włókno surowe, w skład którego wchodzi celuloza, hemiceluloza oraz pektyny. Aby zwiększyć zawartość suchej masy do 20–24%, wysłodki poddaje się prasowaniu. Są one wtedy bardziej przydatne do zakiszania. Mogą być skarmiane w ilości około 30 kg. Jednak ze względu na niską zawartość związków mineralnych w wysłodkach, nie można zapomnieć o suplementacji z użyciem bardzo dobrych mieszanek mineralnych. Kiszonka z wysłodków buraczanych jest paszą smakowitą, chętnie zjadaną przez krowy.

Pasze pochodzące z produkcji alkoholu

Produkty uboczne pozostałe po produkcji piwa oraz spirytusu stanowią smakowitą paszę dla krów. Najbardziej popularne pasze to wywar zbożowy, młóto browarniane oraz drożdże piwne. Wywar zbożowy powstaje w procesie fermentacji skrobi zbożowej. Jest paszą mlekopędną. Skład wywaru to: ok. 8% suchej masy, 1,7% białka ogólnego i ok. 0,5% tłuszczu surowego. Jest bogaty w witaminy z gruby B, ale uboższy w związki mineralne. Ze względu na płynną formę o krótkiej przydatności, powinien być skarmiany na bieżąco.

Przemysł browarniczy dostarcza wartościowej paszy. Żywienie krów mlecznych młótem wpływa korzystanie na ilość i jakość mleka. Fot. Pixabay

Młóto i drożdże

Młóto browarniane powstałe w produkcji piwa może być skarmiane w formie świeżej, ale ze względu na wysoką zawartość wody (70–85%) i szybkie psucie się trzeba to robić w ciągu paru dni od dostarczenia paszy do gospodarstwa. Dobrym rozwiązaniem jest kiszenie tej paszy. Dawka młóta dla krowy nie powinna przekraczać 15 kg. Żywienie krów mlecznych młótem wpływa korzystanie na ilość i jakość produkowanego mleka. To również dobre rozwiązanie w żywieniu opasów.
Dobroczynne działanie drożdży piwowarskie potwierdzone jest licznymi badaniami. Stosowane jako dodatek paszowy dla krów mlecznych są dla nich źródłem witamin z grupy B, biopierwiastków, enzymów oraz łatwo przyswajalnego białka. Drożdże charakteryzują się wysoką strawnością. Wpływają na zwiększenie pobrania suchej masy i wydajność krów. Wykazują działanie probiotyczne, chroniąc tym samym zdrowie krów (Chaucheyras-Durand i wsp. 2008).

Produkty uboczne pozostałe po produkcji piwa oraz spirytusu stanowią smakowitą paszę dla krów. Najbardziej popularne pasze to wywar zbożowy, młóto browarniane oraz drożdże piwne.

Ze względu na małą zawartość skrobi i większą węglowodanów strukturalnych, DDGS z kukurydzy ulega wolnemu rozkładowi w żwaczu. Fot. Pixabay

DDGS z kukurydzy

Co prawda suszony wywar z kukurydzy powstaje na drodze produkcji biopaliwa, ale nie sposób nie wspomnieć o tej paszy. Wraz z poszukiwaniami alternatyw dla paliwa kopalnianego, wzrosło zainteresowanie wykorzystaniem biopaliw pierwszej generacji produkowanych z roślin uprawnych, m.in. z kukurydzy. Choć obecnie kładzie się nacisk na wykorzystanie biopaliw drugiej generacji, to wciąż jest konieczność utylizacji produktu ubocznego z kukurydzy. DDGS to pasza o wysokiej zawartości białka (28–36% w s.m.), z czego znaczną część stanowi białko nierozkładalne w żwaczu (RUP). Ma w swoim składzie również wysoki udział włókna neutralno-detergentowego (NDF), czyli 32–44% w s.m. Ze względu na małą zawartość skrobi i większą węglowodanów strukturalnych, DDGS ulega wolnemu rozkładowi w żwaczu. DDGS może z powodzeniem zastąpić w dawce część droższych śrut. Co ważne, wyniki badań in vitro pokazują, że wprowadzenie DDGS z kukurydzy w zamian za część pasz treściwych (m.in. śruty rzepakowej i sojowej) skutkuje m.in. zmniejszeniem emisji metanu (Miśta i wsp. 2014). Analizy dowodzą, że skarmianie DDGS z kukurydzy zwiększa produkcję mleka oraz poprawia jego skład, polepszając profil tłuszczu.

Korzyść dla stada i dla środowiska

Skarmianie pasz powstałych na drodze przetwórstwa w przemyśle rolno-spożywczym jest ekonomiczne i ekologiczne. Po pierwsze są to pasze dla krów stosunkowo tanie, a po drugie wiążą się z naturalnym usuwaniem znacznych ilości produktów ubocznych. Wpływają dobrze na wyniki produkcji mleka, a także na zdrowie zwierząt, jak np. wspomniane drożdże. Zawsze jednak przy zakupie tego typu pasz należy mieć na względzie to, czy pochodzą z pewnego źródła.

Źródła

• Chaucheyras-Durand F., Walker N.D., Bach A. (2008). Effects of active dry yeasts on the rumen microbial ecosystem: Past, present and future. Animal Feed Science and Technology, 145, 5–26.
• Krzywiecki S. (2006). Organizacja bazy paszowej dla krów mlecznych. Pasze objętościowe [w]: Żywienie bydła. Praca zbiorowa pod red. Jana Mikołajczaka. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy. 323–325.
• Podkówka Z. (2001). Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego pochodzenia roślinnego. Produkty uboczne przemysłu cukrowniczego [w]: Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, 271–273.
• Petkov K. (2001). [w]: Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego pochodzenia roślinnego. Produkty uboczne przemysłu browarniczego [w]: Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, 274–275.
• Miśta D., Pecka E., Zachwieja A., Zawadzki W., Bodarski R., Paczyńska K., Tumanowicz J., Kupczyński R., Adamski M. (2014). In vitro ruminal fluid fermentation as influenced by corn-derived dried distillers’ grains with solubles. Folia Biologica, vol. 62, No 4, 345–351.