Jak chronić krowy przed laminitis?

Choroby racic są wymienianie jako jedna z głównych przyczyn wczesnego brakowania krów ze stada. Niektóre powstają z powodu uszkodzeń mechanicznych, podczas gdy inne mają „głębsze” podłoże. Do tej drugiej grupy należy laminitis, czyli ochwat krów.

Schorzenia racic i kulawizny u krów są znacznym problemem ferm mlecznych, powodującym podobne straty jak choroby metaboliczne i zapalenie gruczołu mlekowego. Przede wszystkim mocno pogarszają cechy funkcjonale, m.in. długowieczność; równolegle rzutują na cechy użytkowe oraz wiążą się ze zmniejszeniem dobrostanu zwierząt i obniżeniem wydajności krów. Choroby kończyn powodują od kilku do kilkudziesięciu procent przypadków brakowania krów.
Schorzenia te powstają na tle różnych czynników. Niektóre są efektem zaniedbania korekcji racic i jakości ściółki, za inne odpowiedzialne są kontuzje mechaniczne. Są też takie schorzenia racic, które rozwijają się w wyniku nieprawidłowego żywienia – tak jest w wypadku ochwatu (laminitis). Poznając dokładne przyczyny tej choroby, możemy wprowadzić skuteczną profilaktykę.

Choroba równocześnie atakuje obie kończyny przednie lub obie tylne. Fot. Pixabay

Jak objawia się ochwat u krów?

Ochwat, określany inaczej jako aseptyczne zapalenie tworzywa racic, jest jedną z częstszych chorób kończyn bydła. Podaje się, że spośród odnotowywanych w gospodarstwach rolnych schorzeń racic ochwat stanowi aż 70–90% przypadków. Może rozwinąć się w formie ostrej, podostrej lub przewlekłej. Podkliniczny ochwat przebiega bez widocznych objawów, chociaż można wówczas stwierdzić zmniejszenie produkcji mleka i zmiany w obrębie racic – róg jest cieńszy i może mieć żółtą bądź czerwoną barwę.
Następstwem ochwatu jest silny ból puszki racic oraz gorączka i przyspieszone tętno. Choroba równocześnie atakuje obie kończyny przednie lub obie tylne. Krowy dotknięte ochwatem w formie ostrej lub podostrej przybierają postawę klęczącą lub siedzącego psa; mogą też leżeć na boku. Symptomami towarzyszącymi są osowiałość i zmniejszenie pobierania paszy. Chore zwierzęta mają również problemy ze wstawaniem.

Schorzenia racic i kulawizny u krów są znacznym problemem ferm mlecznych, powodującym podobne straty jak choroby metaboliczne i zapalenie gruczołu mlekowego.

Jak wyglądają chore racice?

Jednym ze skutków i jednocześnie objawów ochwatu są zmiany w wyglądzie racic. Przewlekły ochwat prowadzi w dodatku do ich nieodwracalnych deformacji. Ściana puszki rogowej jest wklęsła i pojawiają się na niej pierścienie, czerwone przebarwienia rogu oraz wybroczyny na krawędzi nośnej racicy. W przypadku ochwatu w formie podklinicznej regularna korekcja racic może być jedynym sposobem diagnozy schorzenia.

Przyczyny ochwatu u krów

Ochwat powstaje w następstwie pojawienia się innych chorób, takich jak ketoza, kwasica, alkaloza, zatrzymanie łożyska czy też mastitis. W wyniku trwających chorób toksyny przechodzące do krwiobiegu powodują uszkodzenia naczyń włosowatych tworzywa i rozluźnienie zespolenia kości racicowej z puszką rogową. Jednym słowem, schorzenia, które w większości powstają z powodu błędów żywieniowych, w bardzo wielu przypadkach są podłożem aseptycznego zapalenia tworzywa racic. Najczęstszymi przyczynami są żywienie paszami wysokobiałkowymi, dawkami zakwaszającymi żwacz lub skarmianie zepsutą paszą.

Najczęstszymi przyczynami ochwatu jest: żywienie paszami wysokobiałkowymi, dawkami zakwaszającymi żwacz lub skarmianie zepsutą paszą. Fot. Pixabay

Profilaktyka laminitis

Leczenie ochwatu musi iść w parze z terapią pierwotnej przyczyny – kwasicy, ketozy, alkalozy lub innych chorób. Zapobieganie rozwojowi ochwatu polega przede wszystkim na unikaniu błędów żywieniowych, które powodują wymienione problemy zdrowotne. Trzeba jednak brać pod uwagę, że ochwat może rozwinąć się również w następstwie zapalenia gruczołu mlekowego, a więc profilaktyka mastitis ma duży udział w dbaniu o zdrowie racic.

Dobra rada

Unikaj błędów żywieniowych, w głównej mierze zwracając uwagę na jakość zadawanych pasz. Prowadź też profilaktykę chorób metabolicznych i zapalenia gruczołu mlekowego. Dokonuj ponadto regularnej korekcji, a wtedy twojej uwadze nie umknie aktualny stan racic u krów w twoim stadzie.

Źródła

• Mordak R. (2008). Kulawizny u krów – wieloprzyczynowy problem zdrowotny. Życie Weterynaryjne 83(4), 288–291.
• Sławuta P., Nicpoń J., Mróz K., Nicpoń J. (2005). Etiopatogeneza, diagnostyka i terapia wybranych nieurazowych chorób palców u bydła. Medycyna Weterynaryjna 61(11), 1221–1224.