Udostępnij
Trzy tygodnie przed planowanym porodem krowy są szczególnie ważne dla zdrowia bydła mlecznego i przyszłej produkcji mleka. Jak w tym czasie przygotować krowy do laktacji?
Cały okres zasuszenia jest szczególnie istotną fazą w cyklu produkcyjnym. Jednak 3 ostatnie tygodnie przed porodem, które wchodzą w skład tzw. okresu okołoporodowego, są wyjątkowe. W tym czasie dochodzi do dynamicznych zmian w organizmie, m.in. szybkiego rozwoju płodu i łożyska oraz przygotowania organizmu do rozpoczynającej się laktogenezy. Wiąże się to z gwałtownymi zmianami w gospodarce hormonalnej.
Zmniejszenie pobrania paszy przez krowy przed wycieleniem
Wskazane zmiany powodują wzrost zapotrzebowania organizmu krowy na energię. Jednocześnie znacznie zmniejsza się możliwość pobierania paszy, nawet o 35%. Wiąże się to z powstawaniem ujemnego bilansu energetycznego i ryzykiem rozwoju chorób metabolicznych, takich jak ketoza.
Aby zmniejszyć deficyt energii, na ok. 3 tygodnie przed planowanym porodem wprowadza się pasze treściwe, zawierające wysoki udział skrobi, która burzliwie fermentuje w żwaczu. Może to jednak prowadzić do wyraźnego zmniejszenia pH środowiska żwacza i ryzyka pojawienia się kwasicy. Należy więc pamiętać o odpowiedniej ilości pasz treściwych oraz o stopniowym wprowadzaniu ich do żywienia.
Mikrobiom żwacza jest wrażliwy na nagłe zmiany składników dawki pokarmowej. Fot. Pixabay
Mikroorganizmy żwacza nie lubią nagłych zmian
Żywienie krów przed porodem determinuje ich zdrowotność i wydajność; ma też związek z płodnością. Umiejętne przygotowanie w tym czasie krów do laktacji wpływa na produkcję mleka w pierwszych 5–6 tygodniach. Wówczas fermentacja składników paszy w żwaczu ma za zadanie stymulować do rozwoju brodawki żwacza. Tym sposobem zwiększa się powierzchnia chłonna przedżołądka, co jest niezwykle istotne. Bez tego lotne kwasy tłuszczowe, które powstają na drodze fermentacji składników paszy, są wchłaniane w ograniczonym stopniu. To również może prowadzić do kwasicy.
Ważne jest też, aby składniki dawki pokarmowej zadawanej krowom w laktacji były wprowadzane stopniowo, ponieważ bakterie i pierwotniaki żyjące w przedżołądku są wrażliwe na nagłe zmiany żywienia. Nieprzygotowanie żwacza do żywienia krów w laktacji może powodować ograniczenie liczebności symbiotycznych mikroorganizmów, co także wiąże się z ryzykiem pojawienia się chorób metabolicznych.
Specjalistyczna mieszanka uzupełniająca dla krów mlecznych. Fot. Josera
Profil fermentacji żwaczowej
Wiedza z zakresu podstaw fizjologii trawienia u bydła jest niezwykle cenna i daje możliwość sterowania kierunkiem fermentacji. Mikrobiologiczny rozkład pasz treściwych skutkuje produkcją większych ilości kwasu propionowego, który jest potrzebny do powstawania glukozy w wątrobie i syntezy laktozy w gruczole mlekowym. Produkcja tego kwasu tłuszczowego ma również związek ze stopniem pobrania suchej masy przez zwierzęta. Z kolei stężenie kwasu octowego w płynie żwacza wzrasta przy większym udziale pasz objętościowych w dawce pokarmowej. Jego rola jest bardzo istotna, ponieważ bierze on udział w syntezie kwasów tłuszczowych mleka.
Prophos to specjalistyczna mieszanka mineralna przygotowująca do porodu, podawana w ciągu ostatnich trzech tygodni przed wycieleniem. Fot. Josera
Nie można ponadto zapominać o właściwym stosunku białka i energii w paszy. Przy zbyt niskim poziomie węglowodanów bakterie nie mają bowiem dostępu do energii, która jest im niezbędna do syntezy białka na bazie amoniaku pochodzącego z trawienia białka z paszy. Prowadzi to do wzrostu amoniaku w żwaczu oraz wzrostu pH środowiska przedżołądka i krwi. To z kolei sprzyja rozwojowi zasadowicy oraz zwiększeniu poziomu mocznika w mleku.
Metabolizm krowy pod ochroną
Wysokowydajne krowy w okresie okołoporodowym są wyjątkowo narażone na rozwój chorób metabolicznych. Dodatkowo pojawienie się ich w stadzie zwiększa ryzyko wystąpienia schorzeń racic i mastitis.
Poza zadawaniem krowom pasz dobrej jakości, odpowiednią strukturą dawki i stosunkiem pasz treściwych do objętościowych ważne jest, aby stosować wysokiej klasy mieszanki mineralne. Jedną z nich jest DairySafe. Mieszanka ta ma w swoim składzie zestaw substancji aktywnych biologicznie, które stabilizują metabolizm w okresie okołoporodowym. Właściwości DairySafe poprawiają wskaźniki produkcyjne i zdrowotne krów w pierwszej fazie laktacji. Z kolei stosowanie mieszanki Prophos w ciągu 3 ostatnich tygodni przed wycieleniem m.in. zmniejsza ryzyko porażenia i zalegania poporodowego.
