Udostępnij
Cechy funkcjonalne to określenie wszystkich cech, które zwiększają opłacalność produkcji poprzez obniżenie jej kosztów. Spośród nich największe znaczenie w hodowli bydła mlecznego mają cechy związane z płodnością krów, ich długowiecznością i zdrowotnością.
Szczególną uwagę należy zwrócić przede wszystkim na kompleks cech związanych z płodnością krów, ponieważ kluczowym warunkiem efektywności produkcji jest zacielenie krów w optymalnym czasie i uzyskanie od nich potomstwa, które pozostanie w stadzie i będzie użytkowane przez kolejne lata. Obecnie zaburzenia w rozrodzie to najważniejszy problem zdrowotny w hodowli bydła mlecznego. Dobra płodność krów jest więc istotnym składnikiem opłacalności produkcji mleka, a problemy z rozrodem bydła niosą ze sobą następstwa w postaci ponoszenia kosztów niezacielania się krów, wzrostu nakładów na opiekę weterynaryjną, spowolnienia postępu hodowlanego, zwiększonego ryzyka otłuszczania się krów, wydłużonych okresów międzywycieleniowych i przedłużonych laktacji.
Czynniki decydujące o rezultatach, jakie osiągają hodowcy w obszarze rozrodu bydła mlecznego:
- Prawidłowe żywienie, w pełni pokrywające zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne oraz utrzymujące zwierzę w dobrej kondycji.
- Odpowiednie warunki środowiskowo-higieniczne gwarantujące dobrostan.
- Właściwa organizacja i prowadzenie stada.
- Status zdrowotny (w szczególności częstotliwość występowania chorób).
- Czynnik ludzki (traktowanie zwierząt, relacje człowiek-zwierzę).
Zwiększanie wydajności mlecznej a płodność krów
Przez wiele lat głównym celem hodowli bydła mlecznego było zwiększanie potencjału produkcyjnego krów. Obserwacje praktyczne oraz wyniki badań naukowych wskazują jednak, że wzrastającej wydajności krów towarzyszą także zjawiska negatywne. Wysoka wydajność mleczna łączy się często ze zwiększoną zachorowalnością na choroby metaboliczne, choroby wymion i kończyn oraz przede wszystkim z gorszą płodnością krów, co w efekcie powoduje skrócenie okresu użytkowania krów.
Ujemny bilans energetyczny może blokować sekrecję hormonu luteinizującego, co hamuje wzrost pęcherzyków jajnikowych i opóźnia owulację. Fot. Pixabay
Ujemny bilans energetyczny u krów mlecznych
Ujemną zależność pomiędzy wydajnością a płodnością krów można tłumaczyć tym, że unasienianie krów po porodzie przypada na okres szczytowej produkcji mleka, a tym samym czas występowania tzw. ujemnego bilansu energetycznego. Krowy wchodzą w ten stan, gdyż pobranie wystarczającej ilości suchej masy w tym okresie nie jest możliwe. Krowa osiąga szczyt produkcji mleka zwykle w 5.–6. tygodniu laktacji, natomiast maksymalne pobranie suchej masy paszy w 11.–12. tygodniu po wycieleniu. Prowadzi to do różnicy pomiędzy zapotrzebowaniem na energię a możliwością dostarczenia jej z paszą, czego wyrazem jest mobilizacja rezerw (głównie tłuszczowych) zgromadzonych w organizmie krowy.
Wpływ ujemnego bilansu energii na płodność krów
Ujemny bilans energetyczny może blokować sekrecję hormonu luteinizującego, co hamuje wzrost pęcherzyków jajnikowych i opóźnia owulację. Pośrednio wpływa także na sekrecję progesteronu, odpowiedzialnego za pojawienie się zewnętrznych objawów rui i implantację zarodków. W efekcie tego u krów charakteryzujących się wysoką wydajnością częściej notuje się przedłużony okres od porodu do pojawienia się pierwszej poporodowej rui, osłabienie zewnętrznych objawów rujowych, ciche ruje, zaburzenia owulacji, pogorszenie zapładnialności, przedłużenie cyklów rujowych oraz pogorszenie jakości oocytów. Wykrywanie właściwego stadium cyklu płciowego i rozpoznanie rui właściwej należy do najistotniejszych czynników ograniczających możliwości skutecznego zapłodnienia krów.
Aby zapobiec pojawieniu się nadmiernego ujemnego bilansu energetycznego, a przez to zaburzeń w rozrodzie bydła, należy:
- maksymalizować pobranie paszy po wycieleniu, głównie poprzez właściwe przygotowanie kondycji krowy oraz odpowiednie żywienie krowy w okresie przejściowym (3 ostatnie tygodnie ciąży),
- zwiększyć koncentrację energii w dawce pokarmowej poprzez racjonalne zwiększanie udziału w dawce pasz treściwych, zwiększanie udziału w dawce kiszonki z kukurydzy, dbanie o termin zbioru zielonek, z których produkowane są kiszonki, stosowanie dodatków tłuszczowych (np. tłuszcz chroniony).
Jak poprawić płodność krów?
Z uwagi, że problemy z rozrodem są główną przyczyną brakowania w stadach bydła mlecznego, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na działania zmierzające do poprawy płodności krów. Jednym z czynników wpływających na płodność i zdrowotność krów jest optymalne żywienie. BetaLac – Keragen®Longlife to specjalistyczna mieszanka z ß-karotenem dla wysokowydajnych krów mlecznych. Zwiera duży udział wysoce skutecznych substancji czynnych, dzięki czemu doskonale nadaje się do stosowania w przypadku problemów z płodnością oraz w okresie laktacji, od wycielenia do stwierdzenia następnej ciąży. Korzyści wynikające ze stosowania preparatu BetaLac – Keragen®Longlife to przede wszystkim wysoka skuteczność inseminacji dzięki wyraźnym rujom i prawidłowym cyklom płciowym, większa ilość sprzedanego mleka dzięki krótszym okresom międzywycieleniowym, więcej laktacji i wyższa wydajność życiowa.
